Una vacanza delle Baleari

hg

Na vacansa dle Baleari

Formentera (España), 11 – 25 luglio 1999

1° - Na sèira a ca Going

            Dòp che mi e Gino Tërsùl i l’avìo partecipà a na crosiéra (4 – 7 giugn 1999; Vëddi “Côte d’Azur – Vocabolario illustrato ad uso dei Velisti”), che s’a l’era nen ëd la mutua, a l’era comsëssìa ëd n’ent ëstatal (organisà da ‘n grùp ëd dipendènt ëd l’E.N.E.L.), as tratava da prenotè le férie ‘d luj.

Dal moment che an barca i l’avìo nen portà le fomne (tra tuti doi i soma ‘ncor nen rivà a esse biòvo fin-a a cola mira), la Tërsùla, gelosa e ‘nvidiosa coma ch’a l’è, a l’ha pensà bin ëd nen lassè vnì so marì dai Ronch, ij titolar dla Going, a combinè la vacansa.

Gino a l’era butasse quasi a piorè, ma gnente da fè!

La vrità a l’è che ‘dcò nojautri i l’avìo cissà Tërsùla a lasselo a cà, ant la paùra ch’an fèissa fè quàiche bruta figura con cola gent.

Berto, Anin, Tërsùla e mi, i soma rivà an piassa Crimea, andova ch’a stan coi mangiastràss, ant na bela sèira dla prima istà.

Calà giù da la machina stopand-se ‘l nas (per nen sente ‘l tanf ch’a rivava da l’autra part ëd la piassa, ‘dnova ch’a j’è la sede dla Gheuba), i soma stàit motobin gentilment ricevù da col tòch ëd bòsch ch’a l’è la fomna ‘d Ronch, tant grassiosa dzortùt con mia fomna Anin, grassie a la promossion ch’a l’avìa già promëttù ‘d regalè-je a la cita.

Ant ël salon, setà an sima an tròno decorà d’òr e d’argènt, Beppe Ronch a guardava a la tele la Lassio, an-pegnà ant na partìa ‘d Copa UEFA.

Le fomne, Berto e Manuela (la Ronchëtta anléva d’Anin) a son partìe per andè dëdlà a vëdde ‘l cit, nàit da pòchi dì, fieul ëd la cobia ‘d filipìn che ij Ronch a l’han antëcà, oltre al can.

Mi, restà sol con Ronch, i l’hai provà doe o tre vòlte a parlè dël pì o dël meno con chiel, ma a l’ha sùbit (pà tròp gentilmènt) fame capì che s’i stasìa ciuto a l’avìa pì car.

I l’hai mach pì avù ‘l topè da dì: «Bela partìa…», ma chiel a rispondìa nen.

Dòp che le fomne a son tornà dëdsà, a l’han ancaminà a parlè ‘d Cuba, Sharm el Sheik, Malindi, Sipro, ma Ronch a bufava.

Quand che la Ronca a l’ha ciamà-je cò a na pensava, a l’ha spetà ‘n momènt che l’arbitro a subièissa ‘n fal, e peuj, fulminand-la con j’euj, a l’ha breugià: «Formentera.»

Mi i son nen ancalà-me, ma Tërsùla a l’ha provà, gentilmènt, a dì-je che lor a j’ero stàje mach pòchi ani prima.

Chiel, profitand dl’interval dla partìa, a l’ha sonà ‘n ciochin.

A l’è rivàje ‘l filipin con un bull-dog sbavolènt a la staca, e Ronch a l’ha faje sègn ëd compagnene a l’uss.

Antant ch’i surtìo dal salon vèrs l’intrada, i l’oma sentù-lo ripete tra ij dent: «Formentera.»

Ronca e Ronchëtta, salutand-ne an sla pòrta, an disìo pian: «Andè a Formentera, per carità…» e parèj i l’oma peuj fàit.

2° - Exodus

Vënner 9 ëd lùj, dòpmesdì, ai manca ‘n dì e mes a la partènsa: a Berto ai ven la frev.

Saba 10 ëd lùj, sèira, ai manca mesa giornà a la partènsa: a pieuv da nen chërde.

I ‘ncaminoma bin.

            Cit con quaiche linea ‘d frev e strà bagnà, a l’alba d’eut e mesa - neuv ore, i sautoma an sël Ford Transit ross dla “Ditta Marietta”: autista ‘l Presidènt Nòno Remo, acompagnatrìss First-lady (fërstledi) Nòna Cita.

L’orari ‘d partènsa a l’era 10,30, ma già subit an diso ch’as partirà a 11,10.

Oramai i soma abituà a j’orari dle partènse da l’Italia, ma – bòja dla misèria schifosa – a l’è nen che savèj-lo an consola.

I soma lì, bele sicùr che 11,10 al riopòrt a veul dì almeno mesdì, quandi che ‘nvéce, a 11,15 – 11,20 an ciamo per vëdde ij dòcumènt e fene calè da bàss an sla pista.

Rivà tacà al rioplan, an fan subit montè sù, peuj, gnanca ‘l temp da pijè pòst, an fan torna calè giù: la diression dël riopòrt a veul che prima ‘d fè montè la gent as finissa da cariè tute le valis.

Ël jet (pròn.: gèt) a l’è ‘n Boeing 737-400 dla companìa “Air Europe”; an sël muso, giù bass, a j’è scrit ël nòm, com’an sle nav: a s’ës-ciama “Salamanca”.

I sai nen cò a veuja dì ‘d precis, ma speroma che quand ch’a riva an sla pista d’ateràgi a la manca nen.

A la fin i montoma an sël rioplan a 11,30; j’òmini e le fomnin-e dl’equipagi, a son spagneuj e a son ‘dcò nèir ëd rabia: a diso che mach n’Italia ai sucéd ëd ròbe parèj e as la pijo con noi.

Na madamin aj ciama come mai i soma ‘n ritàrd: un dij cambrè (che sì a ciamo “stiùard”), con un càuss ant la pansa a la fa torna rotolè giù da la scalëtta e peuj an dis: «Costassì a l’è la fin ch’a fan ij deficènt d’italian ch’an fan domande stupide! Che gnun as preuva mai pì! E ringrassiè ch’i soma nen a la Malpènsa, sednò i partìo stassèira!».

Mi i pensava che la Spagna, an fond a l’è nen ch’a sia tant pì avanti ‘d noi, an tuti ij camp, ma i l’hai preferì stè ciuto e cercheme ‘l pòst ch’a l’avìo prenotane.

Antant ch’i cercavo da setesse, da j’altoparlant as sent ël Capitani a baulè: «Perdi nen temp a ciaciarè! Fé ‘n pressa, che se i tardoma 12 minute a decolè, i duvoma spetè dj’autre sinch ore!»

Ël Capitani Comandant dël rioplan a s’ës-ciama Morales: che fantasia sti spagneuj… as bogio nen da Morales, Sanchez, Orantes, Mendoza, e ròba dël géner.

Antant ch’i voloma a ondesmila mèter an sle biòche dla gent là sota, ambelessì setà an sle poltron-e andrinta a sto tubo d’assél a së stà bastansa còmod, ma ‘l comandant a dis che pen-a fòra dj’oblò a j’è pì o meno 50 gradi sota zero: meno male ch’a l’han anviscà ij termo.

An dis ëdcò che a tèra a j’è 29°: da n’esagerassion a l’autra!

Second mi, a veul mach ësburdine.

A l’è convint ‘dcò chiel ch’i fasìo mej a stes-ne tuti a ca.

Franz a les: a l’è ël liber a fumèt “Zapata” (tést e prodùssion ëd me cugnà Péro) e am dis tut convint che a l’è per amparè l’ëspagneul.

Travèrs le nivole, i vëddoma San Tropé, Marsija, Majòrca e Ibìsa.

Gnanca ‘l temp da finì ij cabaretìn dla colassion ch’a l’han dane (mi i son travondume ‘l me, col ëd Fransèsch e col ëd Berto, ch’a l’han nen mangià-lo perché a diso ch’a fa scheur, e a l’han rason, ma a l’è a gratis), ch’i soma già ‘ncamin ch’i tocoma tera al riopòrt d’Ibìsa.

An pulman i ‘ndoma al pòrt, andova ch’i l’oma perdù l’aliscaf per colpa dël ritard a la partènsa: i duvoma spetè-ne n’autr quacià an sël mòlo con tute le valis… come j’albanéis a Valon-a.

I mangioma ‘n sanguis al bar lì tacà e i foma ‘n temp a vëdde Michael Schumaker ch’as ësbergnaca con la soa FERRARI, serand a la soa manera la stagion ëd FORMULA 1.

An sl’aliscaf i trovoma ‘l mar gròss.

Col’orëtta ‘d viagi as trasforma ant na bòlgia infernal: facia vërda e borse dj’euj bleu, ij turista as rabasto da na part a l’autra dla barca an maldisènd ‘l destin ch’a l’ha portàje fin-a lì.

Gino, che già a giugn, an barca a vela (vëddi: “Côte d’Azur – Vocabolario illustrato ad uso dei Velisti”) a l’avìa tribulà tut lòn ch’a vurìa, a stà tut ël temp fòra ‘n sël pont, fasènd finta ‘d guardè ‘l panorama e a finìss con j’euj ch’a smìjo doe bërgne e ‘l nas ch’a cola; le fomne e ij cit a son pitòst silensios (e sòn a va pì che bin), ma a gumito nen.

Davanti aj céss a j’è na longa fila ‘d gent con ël muso pì giàun che ij giàpo e na spussa ‘d gumitura ch’a fa sgiàj.

Bin o mal, i rivoma a La Savina, ël pòrt ëd Formentera, e con mesorëtta ‘d coriera i soma al nòst vilage: “Mar Y Land”, che a veul dì, ant una baraventan-a mes-cëtta d’ëspagneul e angléis, “mar e tèra”, ma ciamà ‘dcò, pì a la merican-a, “Maryland” (merilend).

La vacansa, spetà per n’ani, a comensa.

3° - La vita al vilagi “Mar y land”

Euh, beh!… Gnente da dì.

Diso pà ‘nt ël sens che ‘l capitol a sia finì sì, ma perché passè le giornà ‘nt’un pòst parèj, a l’è sicur mej che ‘ndè a travajè o che ‘ndè ‘n ferie al Niclìn.

Dosen-e ‘d casòte an ëstil marinar, bianche con fnestre e pòrte azur, a son mojà ant un mar ëd pin maritim, secolar, ansirognà dal vent, ch’a riparo con n’ombra frësca dal sol e da l’aria; còmod sentè a s’antërso dëdsà e dëdlà compagnand ij vilegiant a spàss per ël vilagi, da na casòta a l’autra, dai camp dël tènis al terèn dël tir con l’arch, da la ricession al ristorant; gent alègra, giovnòt robùst e bele fijëttin-e at saluto per lì ‘n gir come s’at conossèisso da ‘n péss.

I veuj lassè perde la descrission dle maravije naturaj, an arcordand mach le upìe (Upupa epops) ch’as lasso avzinè fin-a a set-eut meter e le siàle, che ambelessì a son Lyristes plebejus, e nen Cicadella viridis, come da noi.

Ant le casotin-e bleu e bianche, a j’è ‘d grup ëd sinch o ses alogètt, ognidùn con soa intrada andipendenta e con tuti ij confòrt: cusin-a, stansie da lett con na gròssa vèntola an sël sofìt e ‘n bel céss con lavandin, bidè, vasca da bagn e dòcia con tenda.

Noi Mariëtta i ‘n oma un ch’a l’ha fin-a na trassa spassiosa e frësca, andova ch’is fermoma dòp mangià con ij Tersùj a pijè ‘l cafè e fè quatr ciance.

Dòp disnà, al sol, a fa na caud teribila, e i soma tuti setà a la cassa dl’ombra pì ventilà, ma Gino as buta ant ël canton andova ch’ai bat ël sol e a sta lì strojassà a sudassè: pì che na lasèrta a fa la figura d’un cagnàss a la caden-a o d’un crinèt ant la nita dla cassin-a.

Ël vilagi a l’è n’afè pitòst gròss: da la riva dël mar a j’è na vintèn-a ‘d méter ëd rivéra per rivè a na trassa spassiosa, andova ch’as peul pijè ‘l sol; vnisànd pì su as riva a la pissìn-a gròssa, dividùa an doe part da ‘n pont; a la drita dla vasca, la discotèca, a la mancin-a, ël minigòlf e ij gieugh da bòce; montand ancor na rampa as riva al ristorànt, doe sale al pian terèn, un-a dzora e tavle per mangè ‘dcò fòra, sota al pòrti; peuj a vènta montè su per un sentè lastricà, longh un dosènt mèter, per rivè a le prime casòte (pròpi ‘nt la prima a snìstra a j’è ‘l nòstr apartamènt, e ant la sconda col dij Tersùj); per un chilòmetro almeno as marcia an mes al vilagi, passand ël tir con l’arch e la ricession, e a la fin as riva al “PalaGoing”, un teatrotenda stabil, andova che a la sèira as dà spetàcol; a la drìta dël teatro la pissin-a cita, a forma dl’isola Formentera, con marcà ij pòst pì carateristich per ël turista; an fond (i saroma a na sinquantèn-a ‘d meter an sul livel dël mar) a j’è quatr camp da ténis an cimàn, vernisà ‘d ros; da na part, a snìstra, ël camp da calcètt.

Ròba da 1.200 (miladosènt) person-e truch e branca, almeno 900 italian e 200 tedésch.

4° - Snorkeling o surfeling?

La spiagia dël vilagi as treuva al fond oriental dla “Platija de Mitjorn” che an ibissàn a veul dì “Spiagia dël Mesdì”, nen perché a l’è tacà al ristorant, ma perché as treuva a sud.

Già an partènsa, da Turin, mi e Gino i l’oma combinà da portese le mascre, le pine e ij tubo da sub, an manera da fè ‘n pòche d’osservassion sotmarin-e, s’ai na j’è la possibilità.

Ël fondal marin a l’è assolutament piatt, sabios, davanti al “Mar y Land”, ma i decidoma l’istess da provè.

Tërsul già ‘l prim dì a taca a robè miche ‘d pan a colassion e a disnè e parèj, al dòp-mesdì i soma pront; a s’avzin-a e am dis con aria ‘d misteri: «Oggi facciamo wind-surf!…»

«A va?» i diso mi «Ai fito? I l’hai nen vist-ne an gir…»

«Cosa?»

«Come, cosa? Le tavle da wind-surf! Per fè ‘l wind-surf i l’oma da manca dla tavla e dla vela!»

«Ma no! Che hai capito?» a dis chiel «Che hai studiato tanto a fare? Facciamo wind-surf… come si dice… Facciamo “surfeling”! E non sai l’inglese? Vuol dire andare giù sott’acqua con il tubo… me l’ha detto Annamaria!»

«Ah, in apnea, col boccaglio… lo snorkel! Vuoi dire “snorkeling”!»

«E io che ho detto?…»

Mej lassè perde, andoma a fè ‘l bagn.

A l’anvèrs ëd lòn ch’i pensava, ij pèss pì gròss ij vëddoma pròpi an belessì, pròpe tacà a la riva, an mes dle gambe dij cit ch’a spaciasso e a sgambito an mes meter d’aqua: sàragh, ociàde, céfaj, donzéle, lëcce, seràn, castagneule, trije, ma pì ‘d tuti, sarpe da quaranta centim… në spetàcol!

Quand ch’i introma ant l’aqua con ël pan a rivo da tute le part a dosèn-e e dòpo doi o tre dì, le sarpe a ven-o a piene ‘l bocon d’an man.

Is foma ‘dcò ‘d noade al largh, andoa ch’i vëddoma vaire pèss-ragn ëd més meter e na vòlta ‘n pèss rondola magnifich: ma a l’è tacà a la spiagia ch’is divertoma ‘d pì.

I viagioma ant l’eva pì bassa, ant la s-ciùma ‘d j’onde, an lotànd contra la risàca: quaranta, tranta centim d’aqua… ròba da sgrafignèsse tuta la pansa… costi a son òmini!

A l’è lë “snorkeling estremo” ch’i voroma propon-e a la Sector per na neuva campagna publissitaria… col “snorkeling” che Tersul a continoa a ciamè “surfeling”.

5° - Giroma ‘n pòch per l’isola

I saroma pà vnùit fin-a ambelessì per seresse ant un vilagi, eh?

Da costa domanda i soma ‘ncaminasse ‘n bel dì, per rivè a decide ch’an tocava visitè ‘n pòch le blësse dl’isola.

Ciama da sì, ciama da là, i soma vnù a savèj che con doi sòld, là tacà a l’ingress dël Maryland, i podìo fitè na machina o na mòto.

I fieuj, sùbit a propon-o ‘d pijè ‘n gipon Subaru, con la scusa che almeno i jë stoma tuti sèt, sensa pensè gnanca lontanamènt a lòn ch’a costa, tant a lor ij sòld ai costo pòch o gnente.

A la fin dla féra i prenotoma doe FIAT Panda, che ‘mbelessì a ciamo SEAT Marbella, un-a vërzolin-a per ij Tersùj e un-a celestin-a per ij Mariëtta.

I decidoma da parte la matin bonora (neuv ore, neuv e mesa, dòp dla colassion) e ‘ndè, prima ‘d tut a visitè San Fransisco (spagneul = San Francisco; piemontéis = San Fransèsch), “capital” ëd Formentera, ‘ndova ch’i trovoma ‘n mercatin con banchèt gestì da “Hippies” (pronùnsia: “ìppis”).

Le fomne a boco come doi quajàss e parèj an toca fè ‘l gir dël mercà a tuti sèt.

J’hippies ch’a j’è lì a son pròpi mach dë scapà da cà, sensa veuja ‘d travajè, ch’a l’han pensà da ciufì-je ‘n pòchi ‘d gran ai turista pì biòvo: per fortun-a a noi an na ciufisso pòchi.

I visitoma ‘dcò la piassa prinsipal dël paìs (con ël palàss comunal) e la césa: sta San Fransisco, la sità pì gròssa ‘d Formentera, a sarà la metà dël Vilarèt.

I ‘ndoma a fè ‘l bagn a Cala Sahona, ‘n pòst magnifich, con na spiagia profonda e aqua ch’a smija ‘d cristal, serà ant un-a conca limità da strapiomb ross come ‘l mògan, come le ròche dla Valsavaranche.

I tornoma al vilagi per disnè e, dòpo ‘n cit sugnèt, passà j’ore pì caude, i soma torna ‘n machina.

I passoma per Es Pujols, ‘l sènter pì turistich ëd l’isola, ma is fermoma nen: Gino a fa le piste, perchè a l’han dije che ‘mbelessì a l’è pien ëd fijëtte ch’a van an gir vestì-je pì o meno come ch’a l’ha faje la mama, e chiel a l’ha pròpe veuja da sguresse ‘n pochetìn j’euj, ma Tërsùla, ch’a l’ha capì al vòli le soe intension, ai lassa gnanca ralentè la Panda - Marbella.

Travèrs na strà bianca (mi i passo davanti con Celestin-a pen-a ch’ancamin-a la poer), passà le salin-e, i rivoma a Ses Illetes (spagneul = Les Illetas; piemontéis = Le Isolëtte), pòst conossù come “I Caraibi del Mediterraneo”.

Fieuj, che ròba!

Na cita lenga ‘d tera, longa doi o tre chilòmetro, àuta al sènter sinch o ses meter an sël livel dël mar: na rivéra a orient e un-a a ossident.

I doma në sguard da l’àut ëd la stra ch’a passa ‘n més: ël vent a tira da levànt, an manera che ‘l mar da là a fa j’ochëtte.

Is butoma alora an sla spiagia vers ponènt.

Pagà ‘l cotiss per l’ombrelon (a Formentera as paga daspertut l’afit dël pòst an riva al mar, ëdcò a la spiagia dël vilagi; tuta l’isola a l’è risèrva natural spagneula, parèj da Madrid a l’han pensà bin ëd pupè ‘dcò ‘n pòch da lì) is trovoma dëdnans an mar favolos.

Na fila d’isolëtte a na sentèn-a ‘d meter da la riva a smòrta la corènt, come ch’a farìa la bariera coralin-a, regaland-ne n’aqua profonda mes meter, cristalìn-a e cauda come ‘l piss.

Fin-a Berto a dis ch’a l’è mei che pijè ‘l bagn ant la pissin-a.

Gino a l’è portasse d’apréss quàiche crocion ëd pan robà al ristorànt e parèj, con Serèn-a e Ceco, i ‘ndoma a fè ‘n giròt fin-a da fianch a un-a ‘d cole isolëtte: nivole ‘d castagneule… favolos!

Prima da tornè, i passoma ‘ncora a vëdde ‘l faro ‘d La Mola, an sla ponta pì orientàla ‘d Formentera, famos per la soa posission an brova a na scojéra a pich an sël mar, così ardìa, ch’a l’ha ispirà al grand ëscritor Jules Vèrne ‘l romanz “Ël faro dla fin dël mond ” (nen disponibil an piemontéis).

6° - La lun-a e ij farò

I diso subit che César Pavèis (bonanima) a j’intra gnente.

Prima ‘d tut, a venta ch’i sappie che tute le sante sèire al PalaGoing, teatro-tenda dël Maryland, a j’è spetacol.

La sèira ch’i soma rivà da la gira an machina, a j’era ij balèt.

Dal momènt che costa a l’era già per definission “na vacansa dle Baleari”, i l’avìa nen vàire veuja ‘d sentime gonfiè da sota con ij balèt.

Sùbit Gino e Fransèsch a l’han dame còrda, ma le fomne a vorìo nen savèine: Serèn-a peuj a l’avìa pròpe piasì da ‘ndè al ëspetacol con la speransa ‘d vëdde ‘n pòchi ‘d fieulastron mesi patanù.

I l’avìo ‘ncora le machinëtte afità e l’ideja ‘d vëdde ‘l faro ‘d neuit an cissava.

Parèj, a la fin, le fumele a son portasse Berto a vëdde ij balètt (pòr gagno…) e noi mas-ciòtt i soma montà su Celestin-a e i soma partì.

Dòpo ‘n cit gir a San Fransisco, na sitadin-a a neuv ore ‘d sèira assolutament desèrta, i l’oma pontà decisament vèrs la ponta pì meridionala dl’isola, la part pì distanta dal vilagi, Cap de Barbaria, andova ch’a j’è ‘n faro ch’as vèd da la spiagia dël Maryland come ‘n lumin lontan.

Guardand la cartin-a, as peul misurè na dosen-a ‘d chilòmetro an linea d’aria da Es Arenals, la località ‘ndova ch’a j’è ‘l vilagi; per ëstrà, ai na sarà disdeut o vint.

Ma a na val la pen-a: i rivoma ai pé dël faro ‘d Cap de Barbaria dòp ch’i l’oma vëddù l’ultima cà sèt o eut chilòmetro prima.

An mes a lë scùr pì assolut e ancredìbil i pudrìo contè tute le stèile ch’a j’è su an aria: oltre a la lun-a, a j’è mach la luci dla lantèrna ch’a lòsna ‘l cel tajand-lo come San Martin a divid ël mantel con ël sàber (eh, che poeta?…).

Montà torna an machina, i ‘ndoma fin-a a La Mola, al faro ‘d Giùlio Verne, da l’autra part ëd l’isola, a amirè n’autr ëspetacol favolos, l’istéss e divèrs.

A la fin dla gira, tornà a la base, i guardoma ‘l contachilòmetro dla Celestin-a: da la matin a la sèira, ansima a n’isola longa disneuv chilòmetro, i l’oma fane sentequarantedoi!

7° - La Pinta

Come ch’i l’hai già avù ocasion da dì, tute le sante sèire al PalaGoing a j’è spetacol.

An costa manera, Seren-a a l’ha podù balè davanti al publich con le porile dël «Junior Club» e fin-a Bertìn a l’ha misurà la soa ven-a artistica ant una senëtta con j’autri cit dël vilagi.

Ma ‘l prim a campesse an sël palch-sénich i son stàit mi.

‘Ndifàti, tuti ij martes a fan n’afè tipo ‘l festival dla canson, con tant ëd vos ansarìe, valëtte deficènte e giurìa d’incompetènt, pròpi come a San Remo.

A l’avìa abordame an sla spiagia ël sòlit cretin dl’animassion, presentand-me na lista ‘d titoj: pen-a ch’i l’hai vist “In ginocchio da te ” i l’hai capì ch’i l’avrìa fait un figuron.

A la sèira, an sël palch, come i podréve an-maginè, con ël mè portament nòbil, la mia figura maestosa, la mia vos modulà (ant l’istess temp dossa e vigorosa, mòrbida e sicura) e la mia profonda esperiensa, i l’hai eseguì la canson ant na manera che gnanca Gianni Morandi a l’è mai riessù a ‘vzinesse.

I son finì quint su eut.

Per dësmentiè certe delusion a j’è na manera sola: riscatesse a la prima ocasion provand torna.

Parej, la sman-a dòpo, i son tornà a la carica, e stavòlta a l’ha vorsù provè ‘dcò Seren-a, an cobia con na fijëttin-a diventà soa amisa, bruta come la neuit, cita, tëggia, gheuba, con ël nas ëstòrt, la facia pien-a ‘d brosse e, come na ciresin-a an sla torta, la machinëtta per ij dent che al sol a brilava come s’a l’eissa mangià la cicolata sensa gavè la stagnòla.

Naturalment, col plingan ëd Ceco ai fasija ‘l fil, come a tute j’autre fije da tre a vintesinch ani, ma per fortun-a sensa tròpa convinsion, e i diso per fortun-a perchè i penso che s’a l’eisso mach provà a desse ‘n basin a l’avrìo ‘dcò podù restè tuti doi angancià a col aparèchio fin ch’a vivìo.

An tute le manere, dòp disnà, i soma partì tuti tre (mi, Seren-a e col ëschersòt ëd natura ch’im ricòrdo nen come a s’ës-ciama), per andè ant la sala da bal andoa ch’as provava le canson per la seira.

I l’avìa ‘nt la testa ‘d cantè “Bella senz’anima”, an manera da dè dimostrassion dle mie dotassion vocaj, ma - bòja fàuss! - a j’era nen an sla lista.

I j’era lì ch’i provava “La prima cosa bella ” (per la vrità a l’è nen che ‘l risultà am fèissa tròp onor), quand im sento tochè an sla spala.

Subit i penso: «An belessì a l’è come a la “Corrida”: adess am pijo per jë strass e a më sbato fòra...», anvece im giro e i vëddo na tòta, cavèj neir a la mas-cëtta, ch’am dis: «Non te piaserìa mica provar a cantar “ Ti lascerò ” con mi? Te la g’hai già sentìa, sta cansòn de l’ostrega?» (i l’hai peuj savù ch’a l’era ‘d Veron-a e a fasìa la comëssa al banch ëd tome e sautisse dla “Vegè”)

A sent-la parlè, a smìja quasi na professionista dël Karaoke, ma ‘d musica a deuv antendës-ne dabon, se a l’ha pensà ‘d cantè con mi, dòp ch’a l’ha sentù la mia vos cauda e pastosa.

Parej i l’oma provà, a la mòda d’Anna Oxa e Fausto Leali.

Mi i l’hai ‘n pòchi ‘d problema an sla stròfa d’inìssi, ant ël sèns ch’i la sai nen, e alora i decidoma ‘d trovesse ‘n moment prima dlë spetacol al barùcio tacà al PalaGoing, che chila am la mostra.

Dòp sin-a, eut e mesa - neuv meno ‘n quart, i rivo a l’apontament e i la treuvo davanti a ‘n bocal da bira pen-a vuidà.

Am dis ch’a së s-ciama Paola, da già ch’i j’ero ‘ncora gnanca presentasse; am presenta ‘dcò ‘n pòver dësgrassià lì con chila come «il mio compagno», am dis «Te ciamo scusa ancor un moméntin, Giani!...», a tira su aut ël bicer veuid e girand-se vers ël cambrè ai pianta n’urlo «Olààà, camarerooo!!! Un’altra pinta de bira, orco can!»; am ven da pensè che «Paola» a sìa diminutiv ëd «Paulaner».

A së sgùra col bocal come a fùissa ‘n cuciarin ëd gaseus, as passa la man per suvesse la s-ciuma an sij barbis e peuj «Va bén... ‘desso son pronta! Ti xe a posto? Andemo a cantar, socio!»

Antant ch’am mostrava la musica dl’inissi ëd “Ti lascerò”, a l’è fasse portè n’autra pinta ‘d bira e i deuvo confessè che lòn ch’a cantava as ariessìa nen a capisse tant bin, perchè a j’ero ‘d pì ij rut che j’acut.

I son andàit a seteme ‘n platea tacà ai mè.

Ai tocava a cantè, prima ‘d noi, a Seren-a e ‘l mostro.

“Non c’è ” ‘d Laura Pausini.

Già a vëdd-je la sù, lor doe, ansema, a l’era nen un bel vëdde: un-a maira come na ramassa e l’autra a forma ‘d bignòla, a smijavo Crich e Cròch.

Ma quand ch’a l’han tacà a cantè... I l’eve mai sentù quand ch’ai tiro ‘l còl a j’anie?... A l’era pròpi n’afè parej.

Gino a së sbrassava, a crijava, a batìa le man, e «Braveee!», e «Biiis!», ma tuti noiautri is giravo da n’autra part e (comprèisa soa fomna), i fasìo finta ‘d nen conòss-lo.

Peuj a l’è tocane a noi: a fè coi quatr scalin per montè an sël palch, la Pinta (ormai i la ciamavo parèj) a l’ha tribulà come s’a l’avèissa dovù marcè ansima a na còrda, tèisa sota al teilon dël circh.

Quand ch’i soma stàit davzìn a l’è tacasse al mè brass e a l’ha pi nen molam-lo (dasand-je a Gino na bon-a ocasion per provè a fè ‘ngelosì mia fomna Anin), cantand tuta la canson un pòch ëdzora dle righe.

A la fin (provè ‘n pòch a dì?) i soma finì ters, pròpi darè a le doe sbernùfie, Olivia e Maga Magò, ch’a l’han pijà ‘l second prémi.

Un ver disonor.

A la matin dòpo, i j’ero al camp ch’is alenavo per ël tir con l’arch, e i soma vnù a savèj che la Pinta, dòp ël festival, a l’era ‘ndàita a balè con ël sò fabiòch, continuand a travonde bira e nen mach, fumand come ‘n potagé e rusànd con tuti, fin-a a pijè a sgiaflon un dj’animator.

Tornà a l’alògg, a l’era butasse a brajassè con col biòvo ch’a l’avìa ‘l topè ‘d deurmie ‘nsema, a l’avìa ‘nsultalo e onzùlo, fin che j’avzìn, dësperà, a l’han nen ciamà la polissìa.

Quand ch’a l’è rivaje ij “carabineros”, la Pinta a l’è scapà ‘n mes dla boscaja e a l’è nen fasse ciapè, ma almeno j’autri turista a l’han podù pijè seugn.

Ant la matinà la diression dël Maryland a l’ha convocà la Paulaner e sò bacàn e, a la tèrsa giornà ‘d soa vacansa, a l’ha ‘nvità-je a ‘mpajè ij tond.

8° - Tabarè

            N’apontament da nen perde, per ij turista “Mòrd e scapa” come noi, che come ‘d fërse i bocoma a tuti ij lamon, a l’è ‘l mercatin dël Pilar de La Mola, paisòt an sël promontòri dël famos faro ‘d Giulio Verne, ai pé dla montagna pì auta ‘d Formentera, La Mola (m. 192 slm).

A ven presentà come mercatin hippy, col vér, perché a diso che col ch’i l’oma vëddù a San Fransèsch a l’era mach un mercatin normal (e sossì i l’avìo capilo).

A j’è ‘n pulman ch’a fa servissi e noi i lo pioma.

A fèrma an tuti j’albergo lì ‘ntorn e a caria su na vagonà d’italian e plùfer.

A ‘n bel moment a monta su na tedesca con tre cit: ij pòst a ‘ncamin-o a scarsegè e noi, an sij sedij an fond i soma bej largh e strojassà.

I së strenzoma per feje pòst, pòra fomna, e chila a ven a setesse tacà a mi, ch’i son pijame an brass Berto, e a fa setè ‘n fàuda soa cita, na biondin-a ëd tre o quatr ani ch’a taca subit a piorè.

La mare a parla benissim l’italian e parej an gava ‘l piasì ‘d pijè-je ‘n torta, come ch’i foma normalment con jë strangè (e come che lor a fan normalment con noi), e a së scusa gentilment se soa fija a romp ij ciàp, ma a l’è pen-a aussasse, a l’ha mangià ‘n pressa, a l’han fait la strà ‘d corsa, e via fòrt.

Mi ij diso mach che dij fàit sò e ‘d soa cita am na frega meno che ‘d gnente e i cerco ‘d sarè ‘l discors, perché as sa che a venta nen dè confidènsa a la gent an sij pulman.

Tut d’un moment sta cita bionda (ch’a smija n’angiolèt, ma ‘ndrinta a deuv esse nèira come Bërgnìff) aj ven ij vòmit e subit a taca a gumitè ch’a smija l’andemonià ëd “L’esorcista”.

Mi im ësgnaco contra ‘l finestrin, come s’i podèissa rampieme an sij véder, e i cerco ‘d pareme stermand-me darè ‘d Berto, ma la tedesca, con moviment lest e sicùr, ch’a dimostro ch’a l’è nen la prima vòlta che la fija ai gumita adòss, a fa sacòcia con ël davanti dla majëtta dla cita, a cheuj tut ël frut ëd lë stòmi, e ai dësfila la majëtta a la biondin-a, anfiland-la ‘nt la soa borsa e lassand-se tut antorn le face stupije dij compagn ëd viagi, le espression schifà dij nòstri cit, un leger profum d’acid, ma gnanca na stissa, gnanca në sbrìnc ëd gumitura.

Dòpo ‘n moment ëd profond silènsi, giust ël temp ëd realisè ël pericol che tuti noi i l’oma corù ant col pulman (tipo guèra chimica), un fòrt batiman a esplòd an sla coriera, vèrs cola fomna tedesca, ch’a s’àussa ‘n pè e, anchinand-se, a ringrassia tuti per la stima ch’ij mostroma.

Antant i soma rivà al Pilar.

Ant la piassëtta, quatr banchét a espon-o ‘n përfond ëd ciapapoer car come ‘l feu.

J’hippies a son na banda ‘d fomne scapà da ca, bele come ‘d marochin travestì, e ‘d cupio, che ‘l pì giovo a l’è coscrìtt ëd Mike (pron.: màich) Bongiorno, con la barba longa e ‘l ripòrt (o la prùca) an testa.

I foma ‘n giròt, e peuj is fermoma a scotè ‘n paira dë sti hippies, vestì dë strass, ch’a spusso mach a guardè-je, ch’a son-o musichëtte “country”, un con la chitara e l’autr con un bass.

A j’è ‘dcò na fija, na mairon-a, la pì giovo (a n’avrà 45-50), che, oltre a cantè, a fa balè ‘d marionëtte: bastansa divertent… o almeno ‘n pòch divers dal sòlit.

An lontanansa, an mes dla campagna, as ved un mulin a vent.

‘Ntant ch’i spetoma la partensa dël pulman i podrìo ‘ndè a fichè pocio, ma le fomne a veulo nen savèj-ne: a la fin i decidoma che lor as në staran sì e noi – Berto, Ceco, Gino e mi – i foma ‘n saut a guardè s’ai giro le pale.

Gnente da fè: ai giro nen… però i l’oma almeno vëddù ‘n bel mulin dle Baleari.

A j’è scrit ansima a ‘n tabelon ch’a l’è dël 1778: bela notissia, ma noi ant lë Stival, con tuti ij monument e companìa bela, n’afè parèj i lo dovrerìo da vespasiàn.

Antant ch’i tornoma vers ël pulman, Berto, parej, tant per fè cheicòs, a pianta n’urlo a la Bocelli: purtròp as ancòrz ch’a j’è l’eco.

I foma nen an temp a fermè-lo: a taca a core su e giù per cola strajòla ‘d campagna crìand come n’aquila «Tabarè, tabarè, tabarararararè, noi facciamo tabarè!» (a sarìa “Noi facciamo Cabarét”, da la trasmission dla tele, ma sossì a ‘nteréssa nen)… l’efét a l’è devastant.

Ij can as buto a baulè, le galin-e a coro via, j’oséj a scapo voland, la gent as gira sbaruvà.

Ant un moment ij soma adòss: mi i lo ‘mbranco e i lo tiro su an sël pulman e Gino, scusand-se con ij present «Poverino, è suonato… Lui non vorrebbe, ma ogni tanto gli succede…» e peuj, traditor «Io non lo conosco… l’ho visto oggi per la prima volta e non so neanche come si chiama… quelli sono i suoi genitori!» fasand segn vers noi.

Per ch’an lassèissa fè ‘l viagi an sla soa corriera, i l’oma dovù convince ‘l guidator che i l’avrìo fait tut ël ritorn stopand-je la boca con la man, e parej i l’oma dovù fè.

9° - It l’has vorsùla la bici? Adéss pedala!

            N’autra ideja ch’a podìa mach vnì-je an ment a Tersùl, a l’era cola ‘d fitè le biciclëtte.

            Per dila giùsta, a sarìa nen mal come propòsta, ma se i pense che:

1.      Formentera a l’è tut monta e cala;

2.      Tra le doe part anteressante dl’isola a j’è un retilineo ëd des chilòmetro;

3.      A vista d’euj a j’è nen na rama ‘d pianta con feuja ch’a fasa ombra;

4.      Ël sol at pica an sla burnìa come na maledission divin-a da set ore la matin fin-a a neuv ore ‘d sèira;

5.      Seren-a e Ceco a l’han subit dine che s’i vurìo ‘ndè ‘n bici, ch’i ‘ndèisso pura;

6.      Berto a l’ha subit dit (cissà da soa mare) che chiel a vnisìa an bici con mi, ansima al segiolìn.

An sl’autr piat ëdla balansa a j’è le ròbe positive, valadì:

1.      Le biciclëtte ai dasìo a gratis.

6 a 1: pì che na balansa a smìa na bassacula.

Comsëssìa, i soma partì ‘d prima matin (vers des ore) da davanti a la ricession dël vilagi, con le nòstre mountain-bikes (pron.: muntenbàichs, valadì bici-da-montagna, e nen monta-an-bici).

Già ‘n partensa a j’è gnente da rije: la strà a monta ch’a smìa da esse al Gir dla Svissera Romanda, opùra, da già ch’i soma an Ëspagna, a la “Vuèlta”, mach che là ij coridor a l’han nen un gagno ‘d vint chilo ‘n mes a le cheusse.

Ma peuj la strà a ‘ncamin-a a calè, e antlora a va mej.

Tra monta e cala, mal aj polpìss e sudor dle sisie, sol e poer, i visitoma San Fransèsch (ch’i l’avìo già vëddù, ma stavòlta a j’è nen ël mercà), le ruvin-e ‘d na costrussion roman-a (quatr pere: s’ai fùissa nen ël cartel ch’at lo spiega, it ariesserìe gnanca a capì ch’a son pere veje) e i foma na visita guidà (a pagament) a ‘d gròte ch’a l’è pì sugestiva la mia cròta.

Tornà a ca per disnè, i decidoma per ël dòpmesdì da fè ‘ncora ‘n sàut a na calëtta ch’i l’oma ‘ntravist da ‘n bici, bastansa davzìn, an sla Playa de Tramontana (a nòrd).

Ij soma mach mi e Tersùl; Berto a ven pì nen e a më smìja da volè.

Ël pòst as ës-ciama Es Calò San Agostì (Spagn.: La Cala de San Agustin; Piem.: La Cala ëd Sant Agostin), con un cit port ëd pëscador, andova ch’i foma ‘n bagn magnifich, pasturand ij pèss e giugand con un polp (che però a smijava ch’a l’èissa nen piasì).

Antant ch’i ‘ndoma via, Gino, anvece ‘d montè ‘n bici e pedalè, a taca boton con un vejòto.

Am ven già veuja ‘d cariè-lo ‘d misèrie, ch’a perd sempre temp dasànd-je confidènsa a tuti, ma im fermo ‘dcò mi a sente, perché a l’è bastansa divertent ëscotè ‘n pujéis a parlè con un formenteréis, ch’a capisso nen na frisa un ëd cò a dis l’àutr.

I vëddo che Gino a l’è fermasse a parlè con col vej perché a l’ha veddù ant ël còfo dla soa machina lòn ch’a l’è ‘ncamin a cariè: vaire platò pien dë scòrfane rosse, longhe doe branche l’un-a.

Ij foma ‘n baron ëd compliment per la bon-a pësca, ij ciamoma s’a va a pëschè da sol, chiel a dis che ‘d sì e, cissand-se motobin, a deurb doi frigo da campégg (tipo “Giò-Style” = “Giòstàil”) ch’a l’ha lì an machina: andrinta, na desèn-a d’aragoste, rosse come la Lilli Gruber, ch’a sgambito an cercand da scapè.

Ël vej ai ciama “angòstas”, e an conta ch’a l’ha pëscà-je ant una fòssa marin-a a dosènt meter sotaqua, pòch al largh dël faro dla Mòla: a venta ‘ndè a pëschè fin-a lagiù ‘n fond, perché la pësca a la rabàsta (it.: pesca a strascico), ch’a sarìa severamènt vietà ‘dcò sì, a l’ha ridovù ‘l fondal tut antorn a Formentera come ‘l camp da balon ëd l’oratòri.

Tornoma a ca content e sodisfàit ëdla giornà ch’i l’oma passà, con tante ròbe neuve viste, con na san-a pedalà e na bela noàda, e is pioma un bel pateraveglòria da le fomne, ch’a diso ch’a savìo nen ch’i ‘ndasìo fòra dal vilagi e a j’ero an pensè.

Lass-je ch’a ciòco.

10° - Beatrice

            Ël grup dl’animassion a l’è formà da ‘n trop ëd fijëttin-e giovo come l’aj che a giro per ël vilagi mese patanùe ant ij costum da bagn e ch’a l’è ‘n bel vëdde.

            Anin, Tersùla e Tersulin-a a perdo ‘dcò bastansa ‘d bave d’apréss aj mas-ciòt, an particolar d’apress a un che lor a ciamo “Tarzan”, ma che second la mia ideja, né mi né Gino i l’oma gnente da ‘nvidiè a chiel-lì.

            Comsëssìa, vist ch’i son mi ch’i scrivo ste pagine, e che ij fiulin am piaso motobin ëd meno, i trateràj adéss mach ëd coj tòch ëd bòsch ch’a j’ero le fumele dla còca dla GoingOne.

            Col ch’a l’avìa pì sucéss con tute ste fije a l’era ‘d sicur Berto, che con la scusa dla soa tënra età, as j’ambrassava e aj basotava tut come ch’a vorìa.

            E a l’è pa ch’as vergognèissa, ansi, as vantava con noi dle soe conquiste con Marzia, Ester, Valeria, Rita, stussicand l’anvidia rancorosa e acida ‘d Fransèsch, ch’a sugnava ‘d quandi ‘dcò chiel, da pì cit, a profitava dla faussa nossènsa ch’a mostrava a j’autri per pasturesse le porile.

A j’era an particolar na fiorentin-a, Beatrice, ch’a l’era n’afè ch’it vëdde mach al cine (i stago nen a fè la descrission, desnò mia fomna quand ch’a les sossì am fa paghè dassi, ma, per chi a veul, i l’hai doe o tre fòto da mostré-je).

Sta manzòta a fasìa fè la ginastica a le ciòspe dël vilagi e peuj, a ora ‘d mangè a stasìa an sl’intrada dël ristorant a salutè j’òspit dël vilagi ch’a ‘ndasìo a sbalafrè e bocalè a sbafo, indicand ij pòst a setè e sgheirand soris e bon-e paròle con tuti.

Berto a rivava lì e anvece da vnì subit a setesse a taola, a passava dle mese ore (anche meno) ambrassojà a la Beatriss.

Gino a sustava.

Un bel dì, contrariament a so sòlit, antant ch’i ‘ndasìo a mangè, Tersùl a l’ha pijà da man Berto: «Vieni, caro… dammi la manina… ti accompagno io…»; a smijava Ezechiele Lupo.

A l’ha girà a veuid fasand finta ‘d fè gieughe Berto fin ch’a l’è slontanasse a basta da Tersùla, e peuj a l’ha pontà decisament vers la preda.

Profitand ëd la confidensa ‘d Berto a l’ha ‘ncaminà a fè ‘l gadan ant una manera ch’a smijava ‘d vëdde ‘n cine ‘d Cristian De Sica o ròba dël gener.

Mi, un pòch per la fam e ‘n pòch per la vergògna, i son slontaname.

Quand ch’i l’hai torna ‘ncrosialo a l’avìa na bela manà rossa stampà an sël muso.

A l’ha peuj dime ch’a l’era ‘dcò pijasse ‘n càuss, ma a l’ha nen precisà andoa.

11° - Chico

Un bel dì ‘l telefòn dla stansia as buta a sonè.

Mi i j’era setà an sël céss, parej a va a rësponde Anin.

I sento ch’a manda an parpaja quaidun, peuj a ven dëdlà e am dis: «A j’è quaiche cretin ch’ai pias fè jë schèrs ‘dcò ‘mbelessì… Pensa ch’a l’era na deficènta ch’am contava la bala che saba i duvrìo ‘ndè a gratis ansima a na barca!»

An col moment i son vist-me passè davanti tuta la vita.

Sensa gnanca polideme, i son fleciame a telefonè a la ricession e i son sentume dì ch’a l’era pròpi vera, ch’i l’avìa na fomna pitòst maleducà, e che s’i ‘ndasìo nen pì che ‘n pressa a ciameje scusa a la fijëttin-a ch’a l’avìa ciamane prima e ch’a l’era lì ch’a piorava, la gira an barca i podìo ‘dco butess-la sù per ël nas.

Na gita an barca!… Tut pagà!… Fantastich.

Su ògni bijèt ch’a l’han dane per andè ‘n barca, darè a j’è scrit, a man, con la grafìa ‘d Giusèp Ronch: “Maestra Ferrero: vale per un ottimo di matematica”, opura “Maestra Ferrero: vale per un ottimo di lingua”, o ‘ncora “Maestra Ferrero: vale per la cancellazione di n° 12 assenze”.

Ansima al bijèt d’Anin a j’è scrit: “Maestra Ferrero: vale per la promozione in quinta”.

Monsù Ronch a sà come fè a fesse rispetè.

Con ël pulman i ‘ndoma fin-a al pòrt ëd La Savina, andoa ch’i montoma ansima ‘n barcon a vela magnifich: “La Princesa del Mar”.

I soma na sinquantèn-a ‘d turista, na fijëttin-a dla Going, ël fotògrafo dël vilagi e quatr dl’echipagi.

I stago nen a parlè tròp ëdla compagnatriss, ch’i l’hai già dedicà un capitol antrégh a ròba dël géner, mach na particolarità: a l’è ‘d Rivoli.

I stago nen a parlè gnanca dël fotògrafo, ch’a cerca an tute le manere ‘d fene divertì an fasand ëd batùe piasose, ma piasose… come a fè d’aria antant ch’as fa ‘l bagn ant la vasca: da meuire da rìje.

A ricòrdo ij “divertiment ‘nossent per cit deficent” (ma chiel a l’è grand e gròss).

Ël comandant a s’ës-ciama Francisco Castello Ferrer (gnente meno), stranomà “Chico”.

An pòrta a fè na gira dl’isola, con sosta per fè ‘l bagn a Cala Sahona e a Ses Illetes, sempre sot còsta, fasand ëdcò na mesorëtta a vela, sensa motor.

A parla ‘d monsù Ronch come s’a fuissa la mama, ‘l pare e ‘l Papamperator tut ant na vòlta.

I lo chërdo bin: ai passa në stipendi  che, per pòch ch’a sia a l’è sempre sproporsionà, per la vita ch’a fa ‘s badòla.

Ëdcò ant l’invern, ch’a j’è meno da fè che d’istà.

A comanda tre fiulastron con la pel rustìa dal sol, ch’a giro per la barca avanti e ‘ndarè fasand ëd tut per butesse ‘n mostra a j’euj dle turiste ambarcà (e ‘dcò a j’euj ëd doi o tre mas-cc ëd gust un pòch particolar), ch’ai guardo con j’euj fòra dla testa e le bave ch’ai colo da la boca (comprèisa Seren-a).

Per amor dla giustissia a venta ch’i amëtta che sò travaj a savìo a fè-lo: pensè che un d’ësti borìch a l’è ‘ndàit a des o dodes meter sotaqua a cerchè l’orcin ëd na cretin-a ch’a l’era fass-lo robatè… e al quint o sest tentativ a l’ha trovalo!

A na profondità che mi i riessìa a malapen-a a tochè la sabia dël fond, chiel a l’avìa cercà per vaire come ‘n can da trifole e a la fin a l’avìa trovà-je l’orcin a cola stupida: compliment.

Per ël rest a l’è nen ch’as ës-ciapo la schin-a: a ciondolo su e giù per la barca fasand finta ‘d fè quaicòs: un a pòrta na còrda, n’autr a contròla ‘l vent, n’autr a guarda giù dla barca ant ël mar come se a duvèissa da ‘n moment a l’autr seurt-je Moby Dick (pron.: mobidich).

Chico, peuj, con la scusa ‘d fène provè a portè la barca, as seta da na part e a bogia pì nen un dil; ma Gino, ch’a na sa un-a pì che j’ëspagneuj, an ciaciarand fin-a a stordilo, a la fin a riéss a setesse an sla poltron-a ‘d comand e a fela soa: parej Chico as ritreuva, finìa la gira e intrand torna ant ël pòrt ëd La Savina, a manovrè la barca d’an pé o tut al pì setà per tèra.

12° - A sgaro mai

Vigliaca tèra, sta tranquil che al moment dël ritorn j’orari a son sempre rispetà al second.

Stavòlta, però, a më smija ch’a l’abio esagerà ‘n pòch: an toca fè colassion a tre bòt ëd neuit!

Ma i soma fòj? I soma diventà tuti gabia?

Come a san an tanti, a mi ausseme prest a la matin am fa piasì come avèj le mudande antortojà an mes dle ciàpe; pes ancora a Tërsùl, ch’a l’ha pì car a pijesse na sapà dadrè ‘d j’orìje: chiel fin-a a des e mesa - ondes ore la matin, a va mach a pont.

Basta là, i pioma na decision: dal moment che la sèira prima dla partènsa a j’è në spetacol anteressant al PalaGoing, che oltre tutt a finirà pitòst tard, tant a val nen andè a deurme.

Parej Gino, Franz e mi, finìa la giornà i foma lë siòpero dla seugn e, an ciaciarand e girand a veuid per ël vilagi, i rivoma a ora da cariè le valis fresch come ‘d reuse (pì o meno).

Con ël pulman a quatr e mesa i soma al pòrt ëd La Savina e i vnoma a savèj che ‘d neuit as viagia nen con l’aliscaf, ma con ël traghètt: ai na j’è per doi ore ‘d sù e giù.

Is la gavoma bastansa bin, ma come ch’a dis Dino Belmondo («Ël re dël petròlio», prim att) «...tute le reuse, prima o peuj, a divento gratacùj...» e parej coi tre ch’a l’han nen durmì e ch’a j’ero fresch come ‘d reuse, a divento fiàp come tre fior ëd cossòt.

Comsëssìa, a eut ore i soma an sël Boeing e a 8,15 i decoloma.

A l’è 8,20 quand ch’i soma ansima a La Savina e i vëddoma ‘l pòrt da ‘ndova ch’i j’ero partì a sinch meno 10: i pudìo fè che stess-ne lì… tanta tribulassion per fè 5 o 6 chilòmetro an su.

Nivole su Majòrca e Minòrca; i vëddoma bastansa bin Marsija; la Còrsica a l’è pitòst quatà da le nivole, e la ‘ntravëddoma pen-a; a 9,35 i soma su Genoa e i vëddoma la còsta dla Ligùria fin-a al mont ëd Portfin.

            I voloma a 850 Km/h, a ondesmila meter d’autëssa e con la temperadura estèrna ‘d –50°C.

            Guardand la rivista dl’Air Europe, che tuti a l’han ant la sacòcia dël sedìl e che tuti a leso sensa ch’ai na frega ‘n bel gnènte, i ven-o a savèj che ‘l pèis massim al decòl d’un Boeing 737-400 com’ ël nòstr, a l’è 64.636 Kg.; a l’ateragi 54.884 Kg. (ma chi ch’a l’è piasse la briga…?); ël raj d’assion a l’è ‘d 3.500 Km.; a peul cariè 16.262 Kg. ëd combustibil per brusèje andrinta ai doi motor General Electric CFM 56-3 CI; a l’ha 27 file ‘d ses poltron-e, ch’a lasso setè còmod 162 viagiator, pì l’equipagi.

Quand ch’i l’hai finì ‘d lese tut bin bin, a continua a freghemne gnente.

            Mi i sai nen se ‘l pilòta a l’ha fait provè l’ateragi a la hostess o si ch’i sai, ma la calada giù vers Caséle a l’è n’afè tipo “montagne russe”, ma cole ‘d Gardaland.

I soma pì o meno ansima al “Delle Alpi”, quandi che ‘n cabin-a ‘d pilotagi a decido ‘d tirè fòra ‘l carél (a l’èisso mai pì falo!).

I perdoma imediatament quota.

Le fomne a sven-o… ij cit a pioro… j’òmini a crìo… Per fortun-a, quand ch’i stoma per sfiorè ‘l cavalcavia ‘d cors Ferrara, ël comandant a decid che la lession dla Scòla Guida a l’è finìa e a pija torna chiel ij comand, portand-ne san e salv dzora a Borghi.

A 9,50 i tocoma tera a Caséle e a des ore i soma ant l’aeropòrt ch’i spetoma le valìs.

Fòra a j’è 18° ‘d temperatura.

Nòna Ersilia e nòno Remo a son lì ch’an ëspeto.

Indice – Ìndes